COPD (chronische bronchitis en longemfyseem) is een aandoening van de longen en luchtwegen. Het hindert u bij het ademhalen.
De Engelse afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Diseases (chronische obstructieve longaandoeningen).
Bij COPD zijn de luchtwegen vernauwd door een ontsteking en bij een ernstige vorm zijn de longen beschadigd. Roken is vaak de belangrijkste oorzaak van deze beschadiging. Chronische bronchitis komt alleen voor bij volwassenen. Wanneer kinderen 'bronchitis' hebben, komt dat meestal door een virusinfectie.
COPD kent verschillende fases. Van de mensen met COPD heeft ongeveer 80% licht of matig COPD; de anderen hebben ernstig of zeer ernstig COPD. Maar wanneer spreken we van licht en wanneer van ernstig COPD? Een indeling hiervoor die wereldwijd veel gebruikt wordt is de GOLD indeling die gebaseerd is op longfunctieonderzoek.
Longfunctieonderzoek geeft aan hoe goed de luchtwegen en de longen (nog) werken. Een belangrijk onderdeel daarvan is het meten van de maximale hoeveelheid lucht die u in één seconde kunt uitblazen. Dit heet de FEV1 en zegt iets over de vernauwing van uw luchtwegen. De GOLD indeling vergelijkt deze uitslag met de gemiddelde uitslag van een gezond persoon van dezelfde leeftijd en geslacht (de voorspelde waarde).
De GOLD indeling ziet er als volgt uit:
- GOLD I - licht COPD: de maximale hoeveelheid uitgeademde lucht is meer dan 80% van de voorspelde waarde.
- GOLD II – matig COPD: de maximale hoeveelheid uitgeademde lucht ligt tussen de 50% en 80% van de voorspelde waarde.
- GOLD III – ernstig COPD: de maximale hoeveelheid uitgeademde lucht ligt tussen de 30% en 50% van de voorspelde waarde.
- GOLD IV – zeer ernstig COPD: de maximale hoeveelheid uitgeademde lucht is 30% of minder van de voorspelde waarde.
Herkent u één of meer van de volgende klachten?
- Hoesten (ook een rokershoestje)
- Benauwd
- Piepende ademhaling
- Vermoeid (bij inspanning)
- Longinfecties, longontstekingen
- Slijm ophoesten
Ja? En bent u veertig jaar of ouder en (ex-)roker? Overleg dan met uw huisarts. Deze kan beoordelen of u COPD hebt of niet. Hoe eerder u erbij bent, hoe beter.
Naar de dokter
Lichamelijk onderzoek geeft allereerst meer duidelijkheid. Uw arts luistert met een stethoscoop naar uw longen en bestudeert onder meer uw neus-, mond- en keelholte. Voor een nog beter beeld, ook van prikkels die benauwdheid kunnen opwekken, is nader onderzoek nodig.
Lichamelijk onderzoek geeft allereerst meer duidelijkheid. Uw arts luistert met een stethoscoop naar uw longen en bestudeert onder meer uw neus-, mond- en keelholte. Voor een nog beter beeld, ook van prikkels die benauwdheid kunnen opwekken, is nader onderzoek nodig.
Longfunctiemeting
Om vast te stellen of u COPD heeft en te bepalen in welke mate u dit zou kunnen hebben, kan een arts een longfunctiemeting voorstellen. Tijdens deze test blaast u in een apparaat dat onder andere meet hoeveel lucht u uitblaast. Als dit veel minder is dan normaal, weet de arts dat uw longen niet goed genoeg werken. Als blijkt dat dit door COPD komt, bepaalt de arts ook hoe ernstig de COPD op dat moment is.
Om vast te stellen of u COPD heeft en te bepalen in welke mate u dit zou kunnen hebben, kan een arts een longfunctiemeting voorstellen. Tijdens deze test blaast u in een apparaat dat onder andere meet hoeveel lucht u uitblaast. Als dit veel minder is dan normaal, weet de arts dat uw longen niet goed genoeg werken. Als blijkt dat dit door COPD komt, bepaalt de arts ook hoe ernstig de COPD op dat moment is.
Uitgebreid onderzoek
Uw arts kan ook het effect van inspanning op uw ademhaling meten, bijvoorbeeld voor en na inspanningen als lopen of fietsen. Ook röntgenfoto’s geven meer informatie over de toestand van uw longen.
Uw arts kan ook het effect van inspanning op uw ademhaling meten, bijvoorbeeld voor en na inspanningen als lopen of fietsen. Ook röntgenfoto’s geven meer informatie over de toestand van uw longen.
Test op internet
Op www.copdtest.nl vindt u de COPD Zelftest. Hiermee kunt u zien of u mogelijk COPD hebt. Als u heel hoog scoort, is het verstandig naar uw huisarts te gaan.
Op www.copdtest.nl vindt u de COPD Zelftest. Hiermee kunt u zien of u mogelijk COPD hebt. Als u heel hoog scoort, is het verstandig naar uw huisarts te gaan.
Ontsteking door roken
De chronische ontsteking aan de luchtwegen, waar bij COPD sprake van is, meestal door roken. De binnenkant van de luchtwegen is bekleed met slijmvlies dat slijm aanmaakt. Tabaksrook veroorzaakt een ontsteking waarbij het slijmvlies opzwelt en meer slijm aanmaakt. Ook kunnen de spiertjes in de luchtwegen zich samentrekken. Beide maken het ademhalen een stuk moeilijker.
De ontsteking bij COPD maakt de luchtwegen ook meer prikkelbaar. Daardoor kan iemand snel kortademig worden van tabaksrook of koude lucht. Deze verhoogde prikkelbaarheid heet hyperreactiviteit. De luchtwegen worden dus nauwer door de ontsteking en in het ernstigste geval raken de longen blijvend beschadigd. De ontsteking bij COPD is geen griep of longontsteking. Deze ontstaan door een infectie met een bacterie of een virus. Ook de klachten en de behandeling zijn anders dan bij COPD. Een infectie kan de ontsteking aan de luchtwegen wel verergeren.
De chronische ontsteking aan de luchtwegen, waar bij COPD sprake van is, meestal door roken. De binnenkant van de luchtwegen is bekleed met slijmvlies dat slijm aanmaakt. Tabaksrook veroorzaakt een ontsteking waarbij het slijmvlies opzwelt en meer slijm aanmaakt. Ook kunnen de spiertjes in de luchtwegen zich samentrekken. Beide maken het ademhalen een stuk moeilijker.
De ontsteking bij COPD maakt de luchtwegen ook meer prikkelbaar. Daardoor kan iemand snel kortademig worden van tabaksrook of koude lucht. Deze verhoogde prikkelbaarheid heet hyperreactiviteit. De luchtwegen worden dus nauwer door de ontsteking en in het ernstigste geval raken de longen blijvend beschadigd. De ontsteking bij COPD is geen griep of longontsteking. Deze ontstaan door een infectie met een bacterie of een virus. Ook de klachten en de behandeling zijn anders dan bij COPD. Een infectie kan de ontsteking aan de luchtwegen wel verergeren.
Niet-allergische prikkels
Er zijn prikkels waarvan iedereen last kan hebben, zoals tabaksrook. Dit zijn niet-allergische prikkels Bij mensen met COPD zorgen die prikkels ervoor dat de spiertjes in de luchtwegen samentrekken. Dan worden zij kortademig. Voorbeelden zijn:
Er zijn prikkels waarvan iedereen last kan hebben, zoals tabaksrook. Dit zijn niet-allergische prikkels Bij mensen met COPD zorgen die prikkels ervoor dat de spiertjes in de luchtwegen samentrekken. Dan worden zij kortademig. Voorbeelden zijn:
- tabaksrook
- bak- en braadluchtjes
- stoffen als chloor en ammoniak
- weersomstandigheden, zoals mist, regen, vochtig weer, sterke temperatuurswisselingen of koude lucht
- verkoudheid en griep
